Posterior Üretral Valve (PUV)
PUV Nedir?
Posterior Üretral Valv (PUV), erkek bebeklerde doğuştan görülen, idrar kanalını tıkayan ürolojik bir problemdir. PUV’da mesaneden idrarın dışarıya atılmasını sağlayan üretranın arka kısmında (posterior) normalde olmaması gereken ince bir zar (valv) gelişmiştir. Bu zar, idrar akışını engelleyerek idrarın vücuttan atılmasını zorlaştırır. PUV yalnızca erkek çocuklarda görülmekle birlikte doğumsal bir idrar yolu tıkanıklığıdır. Erken yaşlarda fark edilebileceği gibi ileri yaşlarda da fark edilebilir.
Posterior Üretral Valv (PUV), doğumdan önce, bebek anne karnındayken idrar yolları gelişirken oluşan bir durumdur. Normalde, erkek bebeklerde üretra (idrarı mesaneden dışarı taşıyan kanal) düzgün bir şekilde oluşur ve açık kalır. Ancak bazı bebeklerde, üretranın arka (posterior) kısmında zar benzeri bir doku gelişir. Bu yapıya “valv” denir ve bu valv idrarın dışarı akışını engeller. Bu zarın oluşumu tam olarak bilinmemekle birlikte doğumsal bir gelişim problemidir. Genetik bir hastalık değildir, yani çoğu vakada ailesel geçiş göstermez. Ancak çok nadiren aynı ailede birden fazla bebekte görülebilir.
Yaklaşık olarak her 5.000 ila 8.000 erkek doğumda 1 bebekte PUV görülür. Sadece erkek bebeklerde /çocuklarda olur çünkü bu valv yapısı kız çocuklarda bulunmaz. PUV, erkek bebeklerde en sık görülen doğuştan gelen idrar yolu tıkanıklığı nedenidir.
PUV, erkek bebeklerde ve çocuklarda idrar yolunu tıkadığı için farklı yaşlarda farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı bebeklerde daha doğmadan önce ultrasonla fark edilirken, bazılarında belirtiler doğumdan sonra ortaya çıkar.
Yenidoğan ve bebeklik döneminde:
- Anne karnında yapılan ultrasonda böbrek veya mesane genişlemesi
- Doğumdan sonra çok az ya da hiç idrar yapamama
- Şişmiş karın (mesanenin ya da böbreklerin dolu olması nedeniyle)
- İdrar yaparken zorlanma ya da ince zayıf idrar akışı
- Yüksek ateş ve huzursuzluk (idrar yolu enfeksiyonuna bağlı)
- Kilo alımında yavaşlık, genel gelişme geriliği
Daha büyük çocuklarda:
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları (İYE)
- Zayıf veya kesik kesik idrar yapma
- İnce akışlı idrar yapma
- Ikınarak idrar yapma
- İdrar kaçırma (özellikle gündüz saatlerinde)
- İdrar sonrası tam boşalamama hissi
- Sık idrara çıkma
- İdrarda kan (nadiren)
- Kabızlık (PUV'lu çocuklarda sık görülür çünkü mesane ve barsaklar birbirini etkileyebilir)
- Yüksek tansiyon (ileri evrede)
- Voiding Sistoüretrografi (VCUG): İdrar yollarının detaylı görüntülenmesini sağlayan özel bir röntgen yöntemidir. İnce bir kateter aracılığıyla mesaneye radyoopak madde verilir ve idrar yapma sırasında X-ray görüntüleme yapılır. Bu testle mesane ve üretranın yapısı, işeme sırasında idrarın geriye kaçıp kaçmadığı (reflü) değerlendirilir.
- Böbrek ve Mesane Ultrasonu: Böbreklerin ve mesanenin yapısal durumu ses dalgaları ile görüntülenir. Böbreklerin boyutu, olası genişlemeler (hidronefroz) ve mesanenin duvar yapısı gibi bilgiler elde edilir.
- Sistoskopi: Ucu ışıklı ve kameralı ince bir tüp yardımıyla üretra ve mesane içeriden incelenir. Tanısal olduğu kadar tedavi amacıyla da kullanılabilir. PUV varlığı sistoskopi ile doğrudan görüntülenebilir.
- İdrar Tahlili ve Kültürü: İdrarda enfeksiyon belirtileri, lökosit varlığı ve mikrobiyolojik kültürle olası bakteri üretimi değerlendirilir. İdrar yolu enfeksiyonları, PUV’un en sık görülen eşlikçisi olabilir.
- Üroflovmetri (İşeme Testi): İdrar yaparken akış hızı, süresi ve miktarı ölçülür. İşlem sonrası mesanede ne kadar idrar kaldığı da ultrasonla değerlendirilerek, mesanenin boşalma kapasitesi incelenir. Klinik tanı koymada hekimlere fikir veren önemli bir testtir.
Mesanedeki idrar, PUV’da oluşan zar nedeniyle dışarı rahatça atılamaz. İdrarın mesaneden atılmayıp mesane içeride birikmesiyle birlikte birtakım ürolojik problemler ortaya çıkabilir. En yaygın problemler arasında, mesane içi basınç artışı, mesane duvarı kalınlaşması, böbrek reflüsü (VUR) ve böbrek hasarıdır.
Posterior Üretral Valv (PUV) tedavisi, valvin oluşturduğu tıkanıklığın derecesine, böbreklerin ve mesanenin ne kadar etkilendiğine göre planlanır. Amaç; idrar akışını rahatlatmak, böbrekleri korumak ve enfeksiyon riskini azaltmaktır.
Endoskopik Valv Kesilmesi (Valv Ablasyonu)
- PUV tedavisinde en sık kullanılan ve etkili yöntemdir.
- Genel anestezi altında, ince bir kamera (sistoskop) ile idrar kanalına girilir.
- Valv yapısı özel bir aletle kesilerek tıkanıklık ortadan kaldırılır.
- İşlem minimal invazivdir ve iyileşme süreci genellikle hızlıdır.
Destekleyici Tedavi
- İdrar yolu enfeksiyonları için antibiyotik kullanımı gerekebilir.
- Mesane fonksiyonu bozulmuşsa, düzenli işeme eğitimi veya ilaç tedavisi uygulanabilir.
- Kabızlık varsa mutlaka tedavi edilir çünkü kabızlık mesane üzerinde baskı yaparak sorunları artırabilir.
- Beslenme ve sıvı alımı düzenlenir.
Pelvik Taban Rehabilitasyonu
- PUV tedavisi sonrası bazı çocuklarda mesane tam olarak rahatlayamayabilir ya da pelvik taban kasları işeme sırasında doğru şekilde gevşeyemez. Bu durumda çocuk işeme sırasında zorlanır, mesane tam boşalamaz veya sık idrar yolu enfeksiyonları görülebilir. İşte tam bu noktada pelvik taban rehabilitasyonu yöntemi devreye girer.


