Ürodinami
Çocuklarda ürodinami testi, idrar yolları ve mesane fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılan önemli bir testtir. Bu testler, mesane kapasitesini, idrar yapma sırasında mesanenin nasıl çalıştığını ve alt üriner sistemindeki herhangi bir bozukluğu analiz etmek için kullanılmaktadır.
Normalde, idrar yollarındaki kaslar ve sinirler, idrarın boşaltılmasını kontrol etmek için koordineli çalışır. Sinirler, mesaneden omuriliğe ve oradan da beyine mesajlar taşır ve ayrıca beyinden mesane ve sfinkter kaslarına, kasılma ya da gevşeme talimatları gönderir. Ürodinami testi, mesanenin iki ana fonksiyonunu – dolum ve boşaltma – değerlendirmek için günümüzde kullanılan en değerli testtir. Çoğunlukla mesane ve beyin arasındaki iletişimsel problemin olduğu düşünülen nörojen mesaneli hastalarda kullanılmaktadır.
İnce, esnek bir tüp mesaneye yerleştirilerek içine izotonik steril su (zararsız bir sıvı) yavaşça enjekte edilir. Bu sırada mesane basıncı izlenir ve mesanenin erken kasılmaları olup olmadığı ile çocuğun deneyimlediği hisler kaydedilir. Ayrıca, mesanenin boşalma özellikleri de izlenir (mesanenin tamamen boşalıp boşalmadığı, normal basınçla mı, yüksek basınçla mı yoksa düşük basınçla mı boşaldığı gibi).
Testin aşamaları:
- Kateterizasyon: İnce, esnek bir plastik tüp olan kateter, nazikçe çocuğunuzun üretraya yerleştirilip mesaneye ilerletilir, böylece mesanede kalan idrarın boşaltılmasını sağlar. Sonra, kateterin çıkmaması için gevşek bir şekilde bantlanır.
- Üretral Basınç Profili (UPP): Kateter, üretra boyunca yavaşça çekilirken, bilgisayar üretradaki basınçları ölçer.
- Sistometrogram (CMG): Mesane, kateter aracılığıyla izotonik steril su (zararsız bir sıvı) doldurulur ve mesane dolduğunda, çocuğunuzdan kateter yerinde iken idrarını yapması istenir. Bu sırada bilgisayar, mesane basıncını kaydeder. Bu, doktorların mesane basıncını izlemelerini sağlar.
- İdrar Akış Hızı (Uroflow): Çocuğunuzdan, bilgisayara bağlı özel bir tuvalette idrarını yapması istenir. Bu sistem, idrar akışını saniye saniye kaydeder ve toplam idrar hacmini ölçer.
- Elektromiyogram (EMG): Eğer pediatrik ürolog, çocuğunuzun durumunun nörolojik bir nedeni olabileceğini düşünüyorsa, EMG önerilebilir. Bu testin bu kısmında, dış üretral sfinkter kasına bir elektrot yerleştirilir. Doktor, mesane dolduğunda ve boşaldığında çocuğunuzun sfinkter kası reflekslerini ve yanıtlarını kaydeder.
Çocuğunuzun test öncesinde idrar yolu enfeksiyonu geçirmediğinden emin olmak için, çocuk ürologunuz, planlanan tarihten yaklaşık bir hafta önce idrar kültürü vermenizi isteyecektir. Test öncesinde çocuğun idrar yolu enfeksiyonu geçirmediğinden emin olunması önemlidir. Test günü, çocuğunuzun ürodinami odasına, boşaltmış bir mesaneye gelmesi (test öncesi idrarını boşaltması) önemlidir. İstemli olarak idrar yapamayan çocuklar için, mesanenin boşaltılması amacıyla kateterizasyon yapılarak mesane boşaltılmalıdır.
Ayrıca çocuğunuzu test hakkında hazırlamak, ne amaçla yapıldığını, ne yapılacağını ve çocuğunuzun sağlığını nasıl iyileştirebileceğini açıklamak önemlidir. Testin amacını ve tüm aşamalarını anlamak, testin çocuğunuz için daha kolay geçmesini sağlayacaktır.
İdrar kaçırması veya tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olan çocuklarda, sorun daha basit tedavi yöntemleriyle (ilaçlar veya davranışsal stratejilerle) çözülememişse ileri araştırma tekniği olan ürodinami testi gerekebilir. Özellikle mesane fonksiyonunda değişikliğe işaret eden bir durumdan şüphelenilen bir durumun varlığında çocuk üroloji hekimleri tarafından testin yapılması istenebilir.
Bunun dışında özellikle mesanede nörolojik bir problemin olduğu durumlarda (örneğin spinabifida vb.) ürodinami testi üriner sistemi korumak ve tedavi protokolünün çizilmesi amacıyla rutin olarak önerilebilmektedir. Nörojen mesanede yapılan ürodinamik çalışmalar ile mesane basıncının böbrek reflüsüne neden olup olmayacağı veya mesanenin idrarı boşaltabilecek kadar basınç üretip üretemeyeceği değerlendirilmektedir.
Anatomik durumlar nedeniyle inkontinans yaşayan çocuklar (örneğin mesane ekstrofisi/epispadiası veya anorektal malformasyonlar gibi) için, tanı konduktan sonra birinci basamak tedavilerin başarısız olduğu durumlarda ürodinami testi yapılması önerilmektedir.
Ürodinami testi sayesinde çocuk üroloğu tedavi planına yön verebilir ve tedavi planının verimliliğini arttırabilir.
Ürodinami testi, aşağıdaki durumlar şüphelenildiğinde veya teşhis edildiğinde genellikle yapılması planlanmamaktadır.
- Mesane ekstrofisi
- Myelodizplazi (spina bifida)
- Nörojenik mesane
- Posterior üretral valfler
- Omurilik yaralanması
- Bazı idrar yolu enfeksiyonları
- İdrar yapma disfonksiyonu
Ürodinamik değerlendirme, belirli bir yaş sınırı olmaksızın, bebeklik döneminden itibaren her yaş grubundaki çocuklar için uygulanabilen bir testtir.
Ürodinami testinin işlem süresi ortalama 20-25 dk sürmektedir.
Ürodinami testi, nörojenik mesane gibi özel durumlarda yılda bir kez tekrarlanması önerilirken, diğer hastalıklarda ise yalnızca tedavi planında bir değişiklik yapılması gerektiği durumlarda uygulanmalıdır.
Ürodinami testi sırasında, ince bir kateterin mesaneye ve gerektiğinde rektuma yerleştirilmesi nedeniyle çocuğunuzda hafif bir rahatsızlık hissi olabilir. Ancak bu işlem, ciddi bir ağrıya ya da acıya yol açmaz ve genellikle rahatsız edici değil, tolere edilebilir bir duyumdur.
Ürodinami testi, genellikle anestezi gerektirmeyen bir işlem olarak tercih edilir, çünkü mesanenin fizyolojik işleyişini değerlendirebilmek için anestezisiz yapılması daha uygundur. Anestezi altında ürodinami, yalnızca çok seçilmiş vakalarda ve nadiren uygulanmaktadır.
Ürodinami testi sonrasında, çocuğunuzda idrar yaparken yanma, kusma, huzursuzluk veya ateş gibi belirtiler gelişirse, derhal doktorunuza başvurmanız önerilir. Bu tür durumlar, testin ardından bir enfeksiyon veya başka bir sorun olabileceğini gösterebilir o nedenle ilgili branş hekimine en kısa süre içerisinde başvurulmalıdır.


